Samen
naar beter
Afscheid van Luc: maatschappelijk bewogen
16 november 2022

Luc (65) ging eind oktober met pensioen. Hij ging aan de slag bij Avansa (toen Vormingplus) vanaf de oprichting in 2004. 18 jaren gedreven inzet, met een voorliefde voor sociaal engagement, mensen sterker maken en verbinden, liefst ook nog achteraf op café. Zijn afscheidsfeestje vond plaats in zijn geliefde Café des Arts. Met veel plezier spraken we er voor dit afscheidsinterview terug af.
Wat waren voor jou hoogtepunten bij Avansa?
Top op je werk / Sterk op je werk
“Een van de oefeningen was samen een liedje zingen, … omdat ik zelf vals zing.”
Luc: (denkt even na) De cursussen Top op je werk en Sterk op je werk. In de beginjaren, tot 2009 zo ongeveer, gaf ik cursussen assertiviteit voor meestal laaggeschoolde deelnemers met een migratieachtergrond, voor het Posthof, een buurtwerking in Berchem. Zodat ze sterker zouden staan op de arbeidsmarkt en in hun job. Later ook voor laag- en middengeschoolde mensen zonder migratieachtergrond, maar met een ‘hoekje af’, zoals we wel allemaal een vreemd kantje hebben. We keken samen naar hun drijfveren en attitudes, en wat ze veranderd wouden zien op het einde van het traject. We werkten zowel gedragsmatig in context, als in de diepte, anders kan je mensen niet vooruit helpen.
Zelf heb ik er veel uit geleerd! De ‘vreemde’ andere is anders en toch niet zo anders, net zoals alle anderen! Een van de oefeningen was samen een liedje zingen, … omdat ik zelf vals zing. Het is een zogezegde schaamteoefening: je schaamte overwinnen door het gewoon te doen en zo je tolerantievermogen een boost te geven.
Rhizomen
“Ze deelden de liefde voor kunst, cultuur en gemeenschap vormen. En het geloof dat die een verschil kunnen maken in onze samenleving. En dat geloof ik ook.”
Luc: “Een ander hoogtepunt, is Rhizomen. Een zeer mooi project: een gedegen opleidingstraject dat we meerdere jaren organiseerden over hoe je sociaal-culturele projecten opzet, al dan niet samen met een culturele instelling in de stad Antwerpen. De deelnemers waren een fijn allegaartje van hoogopgeleide mensen, van verschillende leeftijden, gender en al dan niet met een migratieachtergrond. Ze deelden de liefde voor kunst, cultuur en gemeenschap vormen. En het geloof dat die een verschil kunnen maken in onze samenleving. En dat geloof ik ook.
Ik vormde een geolied tandem met (collega) Kris, die nog meer dan voordien een goede vriend werd. Kris zorgde er vooral voor dat het organisatorisch gesmeerd liep, al was hij ook aanwezig op enkele sessies. Ik begeleidde de groep procesmatig en gaf zelf één inhoudelijke sessie: groepsdynamiek. Hiervoor gebruikte ik een touw dat op zo’n hoogte gespannen was dat niemand er gewoon overheen kon stappen. Als groepje van zes moest je hand-in-hand over het touw geraken zonder het te raken. Het is een zogezegde frustratieopdracht. Je kan achteraf dan samen met de groep analyseren: hoe beslissingen werden genomen en op welke basis, wie welke rol opneemt, hoe iemand omgaat met frustratie, al dan niet feedback geeft en feedback ontvangt. Dat alles met het oog op toekomstig functioneren, want ze moesten op het einde een concreet project op poten zetten! We sloten steevast met de groep af op café.”
De laatste jaren waren Sociaal Adviseurs en Atmosfeermakers in Schelle je belangrijkste projecten.
Atmosfeermakers in Schelle
“De inwonersgroep in Schelle was als groep een geschenk om te mogen begeleiden. Zoveel competenties, goesting, maatschappelijke betrokkenheid en daadkracht bij elkaar!”
Luc: “Twee schitterende projecten! Atmosfeermakers betrekt inwoners bij klimaatacties in de gemeente, een echt noodzakelijk thema. De klimaatactie kan altijd beter en is nooit genoeg, maar wat je ook doet, is op zich al goed. Bij elk project kan je stilstaan of je wel de juiste vragen stelt. Zo vind ik persoonlijk dat je in het licht van de klimaatcrisis ons kapitalistisch groeimodel in vraag moet stellen. Veel minder consumptie, maar wel: meer sociale, affectieve en existentiële rijkdom. Auteurs als Kate Raworth, Tim Jackson, Jason Hickel, Bruno Latour, Henk Oosterlink, Linda Steg, … geven ons kaders waarin we onze dromen en daden kunnen plaatsen. Tot er weer een beter kader opduikt.
De inwonersgroep in Schelle was als groep een geschenk om te mogen begeleiden. Zoveel competenties, goesting, maatschappelijke betrokkenheid en daadkracht bij elkaar! Ook de burgemeester en ambtenaren waardeerden oprecht de inbreng en de samenwerking met de inwoners. Let op, er was al een duurzame voedingsbodem om Atmosfeermakers en toekomstig initiatieven in te planten. Denk maar aan CSA plukboerderij Zinckval, de bioboerderij, Eerlijke Kost, het voedselbos, de volkstuin Aerdborg, de burgerenergiecoöperatie, … Dit vuurtje brandend houden en particulieren, bedrijfswereld en overheid erbij betrekken, dat lijkt me ‘de handschoen’ voor iedereen die gelooft in de kracht van participatie!”
Sociaal Adviseurs
“Evans (collega & brother) en ikzelf zijn blij met het sterk effect van dit project op de opwaartse sociale mobiliteit van deze vrijwilligers!”
Luc: “Sociaal Adviseurs zijn vrijwilligers met een migratieachtergrond die naast hun moedertaal ook Nederlands praten en infosessies geven aan mensen uit hun netwerk, uit hun gemeenschap. Gewoon gezellig bij de mensen thuis of in een vereniging, in de stad Antwerpen. Ze bereiken mensen die door de stad niet bereikt worden. En de stad erkent Sociaal Adviseurs ook als dusdanig. Zulke sessies over stress, gezonde (op)voeding, emotieregulatie, hoop, verslaving, … kunnen een eyeopener zijn. Deelnemers ervaren erkenning voor hun ‘zijn’ en hun behoeften. Als het meezit wordt hun netwerk vergroot. Zo nodig wordt er doorverwezen naar de juiste diensten en organisaties. Evans (collega & brother) en ikzelf zijn blij met het sterk effect van dit project op de opwaartse sociale mobiliteit van deze vrijwilligers!
Ik zie de groep vrijwilligers groeien, dankzij Evans is er instroom aan nieuwe mensen. Sommige Sociaal Adviseurs zijn zo leergierig, competent en enthousiast dat ze een wandelend reclamebord zijn. Onze band met de Sociaal Adviseurs is openhartig en warm, gestoeld op respect en wederkerigheid.
Bij Avansa zijn projecten altijd eindig. Ik ben blij dat het project binnenkort onder de vleugels van vzw Safe Space een plek krijgt. Safe Space heeft een werking voor vrouwen en jongeren met een migratieachtergrond. Ik heb veel vertrouwen dat de Sociaal Adviseurs daar een goede, warme thuisbasis vinden.”
Heb je nog een gouden tip voor onze (beginnende) collega’s?
“Niks praktischer dan een goede theorie!”
Luc: “Zeg wat je dient te zeggen, maak je belangen kenbaar en luister echt naar elkaar en de deelnemers, ook naar wat niet-verbaal gezegd wordt. Wees er voor je collega’s en voor de mensen waarvoor je het doet. We hebben een dienstbaar beroep … een zeer mooi beroep.
Nog eentje: tekort schieten en fouten maken mag, verplicht zelfs! Want uit je fouten kan je veel leren. En als je je werkpunten toegeeft, kan daaruit vertrouwen groeien, ook bij een partnerorganisatie.
En nog een derde: niks praktischer dan een goede theorie! Door je theoretische concepten en handelingsmotieven en praktijken in team te verwoorden hoef je niet terug te vallen op impliciete, mogelijks minder werkzame theorieën en praktijken. Waardoor je als professional en team kan groeien.”
En nu met pensioen, waarmee vul je je tijd?
“In muziek en poëzie vind ik verstilling en schoonheid, ik heb daar geen woorden voor.”
Luc: “Meer tijd voor de hobby’s: driebanden, de tuin, muziek en veel lezen, non-fictie. De Gurrelieder van Arnold Schoenberg vind ik bijvoorbeeld prachtig. In muziek en poëzie vind ik verstilling en schoonheid, ik heb daar geen woorden voor.
Maar ik blijf ook maatschappelijk bewogen. De mens is immers een zinzoeker, niet? ‘Iemand is iemand door andere mensen ‘, zegt men in Ubuntu. Dus zal ik met allerlei mensen blijven babbelen, mezelf levenslang en levensbreed blijven ontwikkelen én sociale bijdragen blijven leveren. Niet omdat ik denk dat dat me een beter mens maakt, wel omdat het goed aanvoelt en me op z’n minst geen slechter mens maakt. Ik heb zelf als jonge mens steun gekregen in een moeilijke periode. Ik wil ook anderen binnen zekere grenzen steun geven. Misschien in de vorm ook van vrijwilligerswerk, een adviesraad, … we zien wel.”