Vraag

Eerst wil de stad in kaart brengen welke drempels in de maatschappij aanwezig zijn, zoals discriminatie, structurele uitsluitingsmechanismen, en bijvoorbeeld meer praktisch: het debat rond religie in onze samenleving. Daarnaast wil ze ook zicht krijgen op de drempels in de omgeving van de vrouwen, zoals beperking van de zelfbeschikking en rollenpatronen. En ze wil weten wat wel werkt en een versterkend effect heeft op de participatie van deze vrouwen.

Avansa regio Antwerpen en HIVA-KULeuven engageren zich in 2020 om het onderzoek te voeren en beleidsaanbevelingen te formuleren waarmee de Stad Antwerpen aan de slag kan. De beleidsaanbevelingen zullen de drempels duidelijk benoemen én hefbomen aanreiken die vrouwen met een migratieachtergrond meer kansen geven om volwaardig deel te nemen aan de samenleving.

Onze werkwijze

Het onderzoek loopt van voorjaar 2021 tot voorjaar 2022. We kiezen ervoor om het onderzoek te voeren samen mét vrouwen met een migratieachtergrond. We benaderen het vanuit een participatieve insteek, waarbij we verschillende organisaties, individuen en groepen van vrouwen met een migratieachtergrond samenbrengen. Ze gaan in gesprek over thema’s die zij belangrijk vinden als het gaat over de drempels en hefbomen om actief te kunnen deelnemen aan onze samenleving.

Onze focus ligt voornamelijk op groepsgesprekken. Via uitwisseling tussen de vrouwen onderling komen we tot boeiende gesprekken. Deze input verwerken we samen tot beleidsaanbevelingen. We doen ook concrete suggesties over hoe sommige van deze aanbevelingen in de praktijk vorm kunnen krijgen.

HIVA-KULeuven richt zich op individuele interviews om dieper in te gaan op bepaalde thema’s. Daarnaast brengen zij enkele organisaties en ook bepaalde methodieken in beeld die werken met vrouwen met een migratieachtergrond. Het eindrapport wordt geschreven door het HIVA, met input vanuit het gehele onderzoek.

Conclusie onderzoek

 Levensloopbanen

We hanteren het begrip ‘levensloopbanen’ als een van de insteken. Deze worden uitgezet op zowel micro-, meso- en macroniveau.

• Op het microniveau verloopt het privéleven met familie en vrienden.
• Op het publieke domein of het mesoniveau beweegt het terrein van het netwerk, waar onderwijs en werkomgeving zich bevinden.
• Op het macroniveau spelen structurele mechanismen zoals racisme en uitsluiting.

Oplossingen bevinden zich altijd op de drie niveaus en op het samenspel daartussen.

 Sleutelmomenten en sleutelfiguren

Naast levensloopbaan, zijn ook sleutelmomenten en sleutelfiguren van grote tel. De sleutelmomenten worden thematisch geclusterd. Opleiding, taal, buurt en werk om er maar enkele te noemen.

Sleutelfiguren zijn personen of instanties die de deelname aan de samenleving vergemakkelijken of eerder bemoeilijken. We delen ze op in hoopgevers en poortwachters. Hoopgevers creëren kansen en zorgen soms voor dat extra steuntje in de rug dat de keuzevrijheid kan vergroten.

 Beleidsadviezen

• Eerste advies: de juiste hoopgevers ondersteunen is cruciaal en dat zowel in de privésfeer als in de publieke sfeer. De ondersteuning die deze hoopgevers bieden, gebeurt op dit moment soms nog te incidenteel en zou structureler mogen. Mogelijke interventies zijn bijvoorbeeld: handelingskaders aanbieden, sensibiliseren en vrouwen informeren over hun rechten.
• Tweede advies: versterk veilige ontmoeting. Dit kan geïnstalleerd worden door organisaties samen te brengen in bijvoorbeeld Huizen van de Vrouw en door vrouwen zowel in homogene als heterogene groepen te verbinden.
• Derde advies: werk outreachend en vindplaatsgericht. Zo bereik je meer kwetsbare of geïsoleerde vrouwen.
• Vierde advies: Publiek ‘moeten’ creëert soms privaat ‘mogen’. Soms creëer je kansen voor vrouwen vanuit verplichtingen, zoals in het inburgeringstraject of door leerplicht. Zonder de zelfbeschikking van vrouwen uit het oog te verliezen.

De stad gaat aan de slag met een aantal aanbevelingen. De input van de vrouwen en de resultaten van het onderzoek vormen ook de leidraad voor nieuwe projecten die we voor de Stad Antwerpen zullen begeleiden: participatief en cocreatief.

Download de publicatie.

Lees ook het artikel in Sociaal.net over het onderzoek.

Film met getuigenissen

Acht vrouwen die meewerkten aan het onderzoek deden hun verhaal voor de camera. Het resultaat is een pakkende film. Met dank aan Ian Swerts van productiehuis Gletsjer.

In het najaar 2022 gingen we met de film op tournee bij verschillende Antwerpse vrouwenverenigingen. In de creatieve nabespreking kwam vooral de herkenbaarheid naar boven. Dit gesprek moeten we blijven voeren. Daarom stellen we graag de film én de methodieken voor de nabespreking ter beschikking. Vragen, reacties? We horen het graag.

Slotevenement en vervolg

Op 14 mei 2022 werd de film en het onderzoek feestelijk voorgesteld aan een groter publiek. Lees het verslag.

Alle energie en het enthousiasme dat dit onderzoek en film hebben opgeleverd kunnen we niet zomaar laten passeren. Daarom steken Stad Antwerpen en Avansa regio Antwerpen de koppen bij elkaar en starten we twee nieuwe projecten op.

• Vrouwen van Nu: een traject rond hoop (2023)
• Vrouwen van Nu: Lerend netwerk, een traject met hulp- en dienstverleners (2023)